Koszty osierocone w sektorze energetycznym Unii Europejskiej

koszty osierocone, rynek energii elektrycznej UE, stanowisko Komisji Eu-ropejskiej wobec kosztów osieroconych, formy odzyskiwania kosztów osieroconych

Artykuł poświęcony jest prezentacji problemu kosztów osieroconych, które pojawiły się w procesie tworzenia konkurencyjnego rynku energii elektrycznej. Po raz pierwszy kwestia ta ujawniła się w USA, a dokładnie w Kalifornii, później dotknęła ona gospodarki krajów członkowskich UE, w których jej rozwiązanie nabrało znaczenia po wejściu w życie Dyrektywy 96/92/UE, określającej zasady działania jednolitego rynku energii elektrycznej. Zadanie to nie należy do łatwych, ze względu na zróżnicowane formy kosztów osieroconych oraz problem dokładnego oszacowania ich wysokości, Mimo iż większość proponowanych rozwiązań przekłada się, wcześniej czy później, na wzrost płatności finalnych odbiorców energii elektrycznej, to jednak ich wdrożenie jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania konkurencyjnego rynku energii elektrycznej. W artykule przestawiono podstawowe zasady metodologii wypracowanej przez Komisję Europejską, dotyczącej zasad identyfikacji kosztów osieroconych oraz ich odzyskiwania. Problematykę tę odniesiono najpierw do kra-jów UE-15, a następnie do państw, które stały się członkami UE w 2004 roku i później. Te pierwsze są bowiem bardziej zaawansowane w procesie ich odzyskiwania, a jest to rezultatem wcześniejszego jego wdrożenia. Ponadto konieczność szybszej implementacji zapisów Dyrektywy 96/92/UE spowodowała, iż znaczna część decyzji inwestycyjnych w sektorach energetycznych tych państw była podejmowana już z uwzględnieniem realiów rynkowych. Dotyczy to zwłaszcza Finlandii, Szwecji i Wielkiej Brytanii, w których zakres kosztów osieroconych jest najwęższy. Z pewnym opóźnieniem procesy te przebiegają w nowych krajach członkowskich UE. Z tego też względu dotyczą one bardziej złożonych problemów, co ma miejsce przede wszystkim w Polsce, na Węgrzech i w Słowacji, a w kilku krajach tej grupy (np. w Bułgarii i Rumunii) zagadnienie to nie zostało jeszcze dostatecznie rozpoznane.